CHỦ NGHĨA VỊ KỶ - CHỦ NGHĨA CÁ NHÂN ĐƯỢC KHUẾCH ĐẠI HAY CHÌA KHÓA CỦA SỰ THÀNH CÔNG?
24 Tháng mười, 2023 | FAM COMMODITY
536
Chúng ta vẫn thường được nghe những lời khuyên như: Cha mẹ khuyên con cái sống sao cho “nở mày nở mặt gia đình”, giáo viên khuyên học sinh “vâng lời cha mẹ, thầy cô”, quản lý khuyên nhân viên “cống hiến hết mình, hi sinh vì tập thể”, xã hội khuyên “hãy vì lợi ích chung mà quên mình”. Đặc điểm chung của những lời khuyên đó là: Hãy hành động vì lợi ích của người đưa ra lời khuyên.
Điều này không xấu và chắc chắn là cần thiết để giữ cho xã hội ổn định và phát triển. Nhưng nó chưa phải là điều tối ưu nhất vì nó gây ra hậu quả không mong muốn cho người nhận được lời khuyên. Chúng ta vẫn thường ngộ nhận đó là một lối sống tốt mà không nhận ra rằng thật ra nó không tốt như chúng ta vẫn nghĩ. Do đó, chúng ta cần một xương sống, một chỗ dựa để định hình lại giá trị đích thực của cuộc sống. Và “Chủ nghĩa vị kỷ” chính là điều đó.
1 – THẾ NÀO LÀ CHỦ NGHĨA VỊ KỶ?
Theo định nghĩa của Cambridge Dictionary: “Người vị kỷ là người chỉ nghĩ đến lợi ích của cá nhân mình, đặt bản thân trên lợi ích của người khác, của xã hội, trái với Chủ nghĩa vị tha.”
Người ta vẫn chưa thể hoàn toàn nhận định được chủ nghĩa vị kỷ này là đúng hay sai. Việc đặt lợi ích bản thân lên trên, luôn nghĩ đến bản thân trước, điều này là một dạng tâm lý dễ hiểu, vì ta chỉ là con người.
Thập kỉ 60, thuyết 3 não trong 1 của Paul McLean cho rằng con người có 3 lớp não. Lớp trong cùng được gọi là “não bò sát” – quyết định bản năng sinh tồn, khi đặt an toàn của bản thân lên trước nhất, tự vệ khỏi mọi nguy hiểm. Thế nhưng lớp não tiến bộ nhất, lớp “não người” – nơi quyết định chúng ta là lớp động vật bậc cao mới là nơi sản sinh những ý tưởng, lý luận, triết lý, và lòng vị tha cùng nhiều phẩm chất khác.
Người có tư tưởng tôn thờ chủ nghĩa vị kỷ sẽ dễ mắc phải những sai lầm khi đưa ra quyết định không có tầm nhìn xa. Khuyết điểm và sự thiển cận trong các quyết định của chủ nghĩa vị kỉ thể hiện ở việc những người theo tư tưởng này thường tập trung vào lợi ích trước mắt, những cái tốt có thể đo, đếm được – thường là những lợi ích kinh tế, lợi ích vật chất, mà bỏ qua các giá trị lâu dài, phi – vật chất, phi – lượng hoá. Và những hệ quả sẽ nghiêm trọng hơn thế nếu như suy nghĩ này tồn tại trong mỗi người, khi cả tập thể chỉ nghĩ đến bản thân thay vì suy xét đến lợi ích chung.
Đặt trường hợp gần gũi hơn trong một doanh nghiệp. Nếu cá nhân đứng đầu tuân theo triết lý vị kỷ sẽ có xu hướng quá chú trọng đến lợi ích của công ty và nhân viên, trong khi hạ thấp nhu cầu được đáp ứng của khách hàng. Điều này tuy có thể đem lại lợi nhuận ban đầu, nhưng khó hình thành được chỗ đứng vững chắc trong lòng khách hàng.
Nếu những người vị kỷ mãi lo tìm kiếm gom nhặt lợi lộc về riêng mình mà bỏ quên mục tiêu dài hạn ban đầu của tập thể. Khi đó, nỗ lực của mỗi cá nhân dù có lớn thì kết quả đạt được cho lợi ích chung lại không đáng kể. Đó chính là lí do dẫn đến việc các quyết định vị kỷ trở nên kém hiệu quả.
2 – KHÍA CẠNH GIAO NHAU GIỮA “YÊU BẢN THÂN” VÀ “CHỦ NGHĨA VỊ KỶ”
Sẽ có sự ích kỷ quẩn quanh trong khái niệm yêu bản thân nếu ta chỉ nghe điều mà mình muốn nghe, khước từ mọi thứ mà ta mặc định rằng không có lợi cho tâm trạng. Điều này không những không tốt cho bạn, mà còn có thể biến bạn thành kẻ “cứng đầu” trong một tập thể.
“Bạn không nên để ý người khác nói gì”, “Hãy yêu mình trước đã”, “Đừng tự trách bản thân”, “Hãy cứ làm những gì mình muốn”, … Bạn đã từng đọc hay nghe những lời khuyên này chưa?
Bẩm sinh chẳng có ai thích nghe lời trách móc cả. Ta thấy dễ chịu khi nghe được những lời an ủi nhẹ nhàng đó. Nhưng đã bao giờ bạn tự vấn rằng, thế giới này sẽ ra sao nếu được vận hành theo cách như vậy? Đừng quá nuông chiều đôi tai của mình, và phớt lờ hay trốn tránh bất cứ thứ gì làm lòng ta thương tổn.
3 – HIỂU SAO CHO ĐÚNG KHÁI NIỆM “YÊU BẢN THÂN” ĐỂ VỪA THÀNH CÔNG VỪA KHÔNG ĐAU KHỔ?
Chúng ta lớn lên bằng những sai lầm, và cần người nói thật những gì mà ta thiếu sót. Ta không nên giữ bên mình những lời nịnh hót và chỉ nghĩ đến cảm xúc cá nhân. Cuộc sống muôn màu của chúng ta không có những công thức luôn sai hay luôn đúng, câu chuyện nào, tình huống nào cũng đều có hai mặt.
Nếu bạn để bản thân bị lấp đầy bởi cái tôi và những quan điểm cố hữu thì bạn sẽ chẳng tiếp thu được thêm điều gì mới lạ, đáng học hỏi. Mặc dù xung quanh chúng ta vẫn luôn có những lời chê bai sáo rỗng, họ làm vậy để bản thân họ cảm thấy “quyền lực” hơn và được tự do phán xét bạn. Nhưng nếu bạn có thể tĩnh tâm chọn lọc những gì có thể sử dụng được trong những ngôn từ khó nghe đó, thì bạn đã bản lĩnh hơn rất nhiều.
4 – KHI LỢI ÍCH CÁ NHÂN VÀ TẬP THỂ KHÔNG CÒN MÂU THUẪN
H. Ayn Rand, tác giả người Mỹ gốc Nga của nhiều cuốn sách, đã từng viết: “Sai lầm lớn nhất của thế giới chính là ở chỗ chúng ta đã chấp nhận và tin rằng chủ nghĩa vị nhân sinh, tức là lấy việc phục vụ người khác như một nguyên tắc tối cao và coi việc đặt người khác lên trên bản thân mình là một biểu hiện của đức hạnh”. Và “chúng ta luôn được dạy dỗ rằng, đức hạnh cao nhất là “cho”, chứ không phải là “tạo”. Nhưng người ta không thể cho cái chưa được tạo ra. Do vậy nhu cầu về người sáng tạo phải có trước nhu cầu về người hưởng lợi. Người sáng tạo phải đứng trên bất kỳ người theo chủ nghĩa vị nhân sinh nào”.
Bài viết này không phải để khuyên bạn chỉ nên sống vị kỷ hay sống hi sinh bản thân, hạ thấp quyền lợi của chính mình. Chúng ta cần tìm ra lối đi để dung hòa tất cả. Việc cân bằng giữa lợi ích của cá nhân và tập thể là điểu rất quan trọng nên cũng không kém phần khó khăn. Khi sự vị kỷ bị coi là hy sinh những người khác cho bản thân mình. Còn vị nhân sinh trở thành hy sinh thân mình vì những người khác.
Hãy biến sự vị kỷ thành thế mạnh khi bạn hiểu được cơ chế hoạt động của nó và tìm ra cho mình ưu điểm có thể tận dụng. Không có chủ nghĩa nào là toàn vẹn, là chân lý. Chính chúng ta phải phân định được điều đó, và tìm ra chân lý của chính mình.
KẾT
Xét cho cùng, ta không nên tách rời lợi ích của riêng mình với lợi ích chung. Hãy lắng nghe, suy xét, trân trọng những ý tưởng của chính mình. Từ dữ liệu chung mà mọi người cùng đóng góp, cả tập thể sẽ kiến tạo nên được những giá trị dài hạn. Cùng với quá trình đóng góp đó, mỗi cá nhân cũng sẽ có được cho mình sự trưởng thành, những kinh nghiệm quý giá và triết lý của bản thân. Hi vọng thông qua bài viết trên, FAM COMMODITY đã mang đến cho bạn một cái nhìn khách quan hơn về “Chủ nghĩa vị kỷ” cũng như cách để tận dụng nó mà yêu lấy bản thân mình. Chúc bạn luôn vững bước trên con đường tìm kiếm giá trị đích thực của cuộc sống nhé!
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Cơ hội nghề nghiệp tại FAM COMMODITY
⇒ CHUYÊN VIÊN TƯ VẤN, CHĂM SÓC KHÁCH HÀNG
